In de hedendaagse samenleving wordt duurzaamheid steeds meer een kernpunt van gesprek, met name in de woningsector. Op 14 maart 2024 kwamen experts, VvE-leden en andere geïnteresseerde partijen samen op het Wooncongres om een prangende kwestie te bespreken. Hoe kunnen we de verduurzaming en het aardgasvrij maken van appartementencomplexen versnellen, met bijzondere aandacht voor de complexe besluitvorming binnen VvE’s? Samenwerken om te verduurzamen met grote VvE betrokkenheid stond centraal in de workshop van WNR.
Ondanks ambitieuze doelstellingen en uitgebreide plannen blijft de voortgang in het realiseren van nieuwe woningen achter bij de verwachtingen. Het Wooncongres 2024 werd georganiseerd door Platform31 en de Technische Universiteit Delft. Het bood een platform om met de inzet van alle deelnemers, extra draagvlak te creëren voor de woonopgave. Het doel was onder meer om concrete oplossingen te bieden voor de vele woningzoekenden die Nederland rijk is. ’s Ochtend waren er plenaire presentaties, ’s middags was er keuze uit tien deelsessies over actuele thema’s. Elke sessie ging in op ontwikkelingen en oplossingen voor een deelthema.
De reis van VvE’s naar duurzaamheid
De sessie ‘Duurzame renovatie van appartementencomplexen met VvE’s: Vertrouwen in complexe besluitvorming’, boog zich over kritische vraagstukken in het verduurzamingsproces. Hoe betrekken we VvE-eigenaren actief bij de verduurzaming en transitie naar aardgasvrij wonen? Welke meerwaarde biedt het toevoegen van extra woningen aan de bestaande woningvoorraad? En welke cruciale rol spelen gemeenten en, in geval van gemengd eigendom, woningcorporaties in dit proces? Henk Visscher en Erwin Mlecnik van de TU Delft, Walter van Steenis van stichting WNR en Clarence Rose van Kennisinstituut KERN deelden hun inzichten en ervaringen samen te werken om het verduurzamen van VvE’s te versnellen.
Vertrouwen rode draad
De workshop die zij gaven binnen het LIFE-project CondoReno waarin zij samenwerken, benadrukte een cruciaal aspect van deze transitie: vertrouwen. Vertrouwen tussen VvE-leden, tussen VvE’s en dienstverleners, en vooral, vertrouwen in het proces. Want de transitie naar duurzame appartementencomplexen is geen gemakkelijke taak. Het vereist niet alleen een verandering in fysieke infrastructuur maar ook in de mindset. De VvE-Versnellingsagenda benadrukt dat de verduurzaming van de 12 miljoen Nederlandse woningen die onderdeel uitmaken van een VvE te traag verloopt. Dit wordt mede veroorzaakt door uitdagingen in besluitvorming, financiële ondersteuning, informatievoorziening en ontzorging van VvE’s.
Al veel praktische voorbeelden en kansen
Walter van Steenis en Clarence Rose deelden praktische ervaringen en benadrukten de kansen die samenwerking biedt. Het aanpassen van splitsingsaktes, het benutten van gemeentelijke ondersteuning en het creëren van een heldere routekaart voor VvE-leden, zijn enkele voorbeelden van hoe we barrières kunnen overwinnen. Ook was er aandacht voor het WNR-model, onze aanpak voor een energieneutraal gerenoveerde woning.
Optoppen kans voor appartementen
Speciale aandacht was er tijdens deze workshop voor de kansen van toevoegen van woningen door het zogenaamde optoppen. Dat wil zeggen dat je boven op een bestaand appartementencomplex nog één of twee lagen woningen toevoegt. Het grote voordeel voor gemeentes is in bestaande (binnenstedelijke) wijken extra woningen te creëren. Optoppen is relatief eenvoudig als je dat combineert met groot onderhoud en het verduurzamen van het bestaande appartementencomplex. Groot voordeel voor de VvE’s van die appartementencomplexen is er extra inkomsten komen om de renovatie te financieren. Een ander voordeel is dat je bijvoorbeeld een lift kan plaatsen en daarmee de woningwaarde van de appartementen vergroot, met een direct voordeel dat je langer zelfstandig kunt wonen. Dit is een voordeel waar ook gemeentes belang bij hebben, die ook in grote getale aanwezig waren op dit 11e Wooncongres.
Ook de woningcorporaties waren tijdens dit congres goed vertegenwoordigd. Woningcorporaties worden in de appartementencomplexen waar ze woningen verkocht hebben vanzelfsprekend lid van de VvE. Vaak met een stevige stem in de Algemene Leden Vergadering (ALV) omdat ze meerdere woningen bezitten. Voor woningcorporaties is dat niet altijd een eenvoudige positie en WNR kan daarbij een belangrijke rol spelen, zo bleek ook uit de kennisdeling tijdens dit Wooncongres.
Naar een duurzame toekomst
De uitdaging volgens de sprekers tijdens deze workshop? Het samenwerken om te verduurzamen en de VvE in dit proces mee te nemen, met een speciale rol voor dienstverleners, gemeenten en woningcorporaties bij gespikkeld bezit. Aangeboden oplossingen omvatten geïntegreerde woningrenovatiediensten, het benutten van kansen door samenwerking, integrale aanpakken, trainingen voor procesbegeleiders, en het overtuigen van leden met een woonlastenneutrale propositie. Het betrekken van zowel huurders als eigenaars bij dit proces is cruciaal, evenals het bieden van een duidelijk toekomstperspectief door gemeenten.
De weg naar duurzaamheid is bezaaid met uitdagingen, maar het congres heeft laten zien dat door samenwerking, innovatie en vooral vertrouwen, deze uitdagingen overwonnen kunnen worden.
Het Wooncongres 2024 onderstreepte het belang van flexibele woonoplossingen, kennisdeling en de impact van klimaatverandering op de woningmarkt. Deze thema’s sluiten naadloos aan bij de missie van WNR om VvE’s te ondersteunen bij hun duurzaamheidstransitie, waarbij we samenwerken aan een toekomstbestendige woonomgeving. Laten we samenwerken aan het verduurzamen van VvE appartementencomplexen die comfortabel en gezond zijn en lage woonlasten hebben!
Link naar de presentatie van deze workshop
Klik hier voor de sessieverslagen
Foto’s: Joeri Boelhouwer, met uitzondering van foto Walter van Steenis.
Foto cover: Hoogleraar Housing Systems TU Delft Peter Boelhouwer tijdens de plenaire sessie in de ochtend.