TU Delft Bouwkunde student Stijn Olthof onderzocht voor zijn masterscriptie hoe gemeentes VvE’s beter kunnen stimuleren hun woningen te renoveren. Hoewel geen compleet antwoord voor de hele energietransitie geeft dit onderzoek aanbevelingen hoe gemeentes hun aanpak kunnen verbeteren. Voor zijn onderzoek (najaar 2021) interviewde Stijn WNR-directeur Walter van Steenis uitgebreid.
Het Parijs Akkoord uit 2016 en het Nederlandse Klimaat Akkoord uit 2019 zorgen voor een uitdagende missie voor de gebouwde omgeving: in 2050 energieneutraal en gasvrij. Met een grote leidende rol voor de gemeentes in ons land. Een groot deel van de woningvoorraad in Nederland hoort bij een Vereniging van Eigenaars (VvE) en van deze woningvoorraad is slechts 25% energiezuinig. Om tot een duurzame renovatie te komen moeten deze VvE’s een besluitvormingsproces doorlopen, en dat is meestal lang en traag. Gemeentes moeten manieren vinden om VvE’s te stimuleren om dit proces te doorlopen, omdat huiseigenaren verplichten niet kan. Dit onderzoek keek naar hoe gemeentes dit beter kunnen doen.
Aanpak grote gemeentes vergeleken
Voor het onderzoek is de aanpak van de gemeente Amsterdam, Rotterdam en Utrecht met elkaar vergeleken door de verschillende elementen waar die aanpakken uit bestaan te analyseren. Om data te verzamelen zijn interviews gehouden met betrokkenen van de verschillende gemeentes. Met deze analyse is vervolgens onderzocht hoe de gemeente Amsterdam zijn aanpak kan verbeteren.
Barrières voor VvE te renoveren
Ook is gekeken naar het besluitvormingsproces van VvE’s, de barrières die zij in dit proces tegenkomen en hoe de gemeente kan helpen bij het overwinnen ervan. Voor het onderzoek zijn drie verschillende barrières onderscheiden. Deze zijn samengevoegd om tot een generieke klantenreis te komen voor VvE’s. Door middel van interviews met betrokkenen van drie casestudies VvE’s in Amsterdam zijn de barrières in kaart gebracht. De aanpak van gemeentes moet zich focussen op hoe ze deze barrières overwinnen.
5 taken gemeente om te faciliteren
Als de gemeentes hun doelen voor de energietransitie willen halen moeten ze ervoor zorgen dat het VvE’s zo makkelijk mogelijk gemaakt wordt te renoveren. Omdat er weinig mogelijkheden zijn om dit te forceren, moet een gemeente zich als begeleider presenteren en de energietransitie en dat proces faciliteren. Hiervoor gelden vijf taken voor de korte termijn en lange termijn, zoals het plaatje laat zien. De eerste taak focust zich op het starten van projecten zodat er meer besluitvormingsprocessen worden gestart bij VvE’s. Een voorbeeld zijn de informatieavonden in de gemeente Utrecht in de verschillende wijken in de stad.
De tweede taak focust op het beter laten functioneren van het bestuur van VvE’s door ze de basis te leren van wat het betekent om een VvE te zijn. Dit kan door het aantal webinars dat nu al wordt gegeven uit te breiden. De derde taak helpt VvE’s met het overkomen van barrières in hun klantenreis. De gemeente Amsterdam kan VvE’s helpen bij het overkomen bij barrières en gidsen door hun proces. Voorbeeld is een VvE-loket in samenwerking met Stichting !Woon zodat er een centraal punt is voor het verspreiden van informatie voor VvE’s en voor het stellen van vragen. De vierde taak zorgt ervoor dat het makkelijker wordt om het besluitvormingsproces te doorlopen door op zoek te gaan naar algemene barrières en deze weg te nemen. Voorbeelden hiervan zijn een doorlopende lening voor VvE’s en het uitvoeren van het verplichte verkennende bodemonderzoek door gemeentes zelf te doen.
De vijfde taak bestaat uit verbeteren en intensiveren van de samenwerking en communicatie met andere actoren. Niet iedere gemeente zou zelf het wiel moeten uitvinden voor de energietransitie. Samenwerken met andere marktpartijen kan het mogelijk maken om VvE’s beter te helpen. Voor kleinere gemeentes met minder mogelijkheden is deze samenwerking erg belangrijk om toch hun doelen te halen.
Vervolgonderzoek gewenst
Dit onderzoek geeft aanbevelingen hoe gemeentes hun aanpak richting VvE’s kunnen verbeteren. Het is echter geen compleet antwoord voor de hele energietransitie. De opzet met marktpartijen en hoe deze samenwerking het best geregeld kan worden, kan verder worden onderzocht. Ook kan er vervolgonderzoek worden gedaan naar meer forcerende beleidsinstrumenten en andere typen VvE’s, want dit onderzoek ging over grotere VvE’s van meer dan 7 leden.
Benieuwd wat wij voor uw gemeente kunnen betekenen? Dat leest u hier.
We komen graag met u in contact als wij ook u op weg kunnen helpen in contacten met VvE’s, stuur een mail aan info@wnr.nu.
Credits schema: Stijn Olthof